JOHAN PADAN ODKRYWA AMERYKĘ: Wersja włosko-polska

Wersja włosko-polska.

* * * * * * *

Ten teatralny utwór Dario Fo jest dziełem pod wieloma względami szczególnym. Jest to opowieść o odkryciu, a właściwie o podboju kontynentu amerykańskiego, którego dokonali Hiszpanie pomiędzy XV a XVI wiekiem. Przedstawiając te wydarzenia, Dario Fo udzielił głosu włoskiemu łotrzykowi, który umykając kolejno z Wenecji i Hiszpanii przed wyrokami inkwizycji, dostaje się w sam środek hiszpańskiej konkwisty. W jego słowach rozbrzmiewa swego rodzaju "dialekt" północnych Włoch (szpikowany wyrazami katalońskimi, kastylijskimi, a nawet neapolitańskimi), który także w poprzednich tekstach teatralnych Fo był siłą napędową narracji. 

Johan Padan, bohater mimo woli, staje się zarazem wodzem Indian z Florydy i kronikarzem kolonizacji, a także strategiem batalii, które pozwalają tubylcom stawić opór Hiszpanom, oraz "łotrzykiem" który balansuje zawsze na pograniczu haniebnej śmierci i błogiego wybawienia. Karkołomne wyczyny, ryzykowne perypetie bohatera wydają się owocem rozszalałej wyobraźni, jednakże Johan Padan odkrywa Amerykę jest tekstem wyjątkowym, bo mało w nim zmyślenia. Każdy szczegół, choćby najdrobniejszy, jest historycznie wiarygodny: prawdziwe są zarówno nazwiska hiszpańskich konkwistadorów, jak i prawdziwy jest opis skubania indyków. 

Niniejszy tekst jest zatem swoistą odmianą antyhistorii, czy też historią opowiedzianą na głos, ludową ustną opowieścią, która nie stwarza postaci sławnych ludzi i nie upamiętnia historycznych dat, ale uwydatnia rzeczywistą naturę wydarzeń. 

[Wydawnictwo Literackie, 1998]