MALOWANY PTAK

Malowany ptak został przetłumaczony na 20 języków i ukazał się w ponad 30 krajach w łącznym nakładzie przekraczającym 3 miliony egzemplarzy. Należy do najgłośniejszych książek ostatniego ćwierćwiecza i nie sposób go pominąć rozpatrując światową literaturę powojenną. 

Polski czytelnik nie miał dotychczas możliwości przeczytania Malowanego ptaka w swoim - i autora - ojczystym języku. W drugiej połowie lat sześćdziesiątych książka, której przyczepiono etykietkę "antypolskiej", stała się obiektem gwałtownych ataków. Nieporozumienie, z krytycznoliterackiego punktu widzenia, polega na pomieszaniu gatunków. "Malowany ptak" nie jest bowiem realistycznym zapisem osobistych przeżyć, ale utrzymaną w konwencji surrealistycznej parabolą ludzkiego losu. Autor uczynił bohaterem dziecko, ponieważ dzieciństwo jest dla niego stanem wyobcowania ze świata dorosłych i ponieważ wojna w oczach dziecka ma zawsze wymiar apokaliptyczny. Dlatego nieistotne jest, czy chłopiec brnący przez symboliczny straszny las jest Żydem czy Cyganem, czy tylko ich przypomina - istotna jest jego sytuacja odmieńca, podobna pod każdą szerokością geograficzną. Nawet fakt tak konkretnie historyczny, jak druga wojna światowa, demoralizująca wieśniaków żyjących na obrzeżach cywilizacji europejskiej i równie skutecznie demoralizująca dziecko, nabiera wymowy ponadczasowej i uniwersalnej, jako najpełniejsze ucieleśnienie zła przyrodzonego naturze ludzkiej. 

[Czytelnik, 1990]