ATMA

Adam Jaworski, dyrektor cukrowni i wybitny przemysłowiec, zmęczony życiem i nie odnajdując w nim swego celu, postanawia skończyć samobójstwem. Nie udaje mu się to i wraca do zdrowia. Zanim się obudzi z gorączkowego snu, przeżywa widzenie, czy to dusza jego wędruje po zaświatach, gdzie po raz pierwszy spotyka się z Atmą, postacią z tego snu wywołaną następnie w życiu. Jest mu ona obrońcą przed Bogiem, jego aniołem-stróżem. Rzecze doń Bóg:
"Za chwilę znowu daleki nam będziesz. Chcesz miłowania mego, zgody, mądrości życia? Tedy ci mówię: dawaj, nie bierz! Zapamiętaj! A teraz wracaj do szaty swej. Donosić musisz, wybielić możesz. I spójrz mi twarzą w twarz... byś tęsknił do »szczytu«".
Później, już na ziemi, na jego zapytanie: "Co jest Prawo?" odpowiada mu Atma:
"Bogiem wrócić do Boga".

(Kazimierz Czachowski: "Maria Rodziewiczówna na tle swoich powieści", Poznań 1936)

[Alfa, 1990]