EUROPA: Rozprawa historyka z historią

Europe. A History - dzieło o nieprzetłumaczalnym tytule, który po polsku oddaje Europa. Rozprawa historyka z historią, to prawdziwe opus magnum Normana Daviesa. Od czasu ukazania się w październiku 1996 ten opasły tom sprzedał się już w 200 000 egzemplarzy, spotykając się z najwyższymi superlatywami, wywołując ożywione dyskusje i kontrowersje. Europa fascynuje czytelników, którzy znajdą w niej znane już walory pisarstwa Daviesa - literacki temperament, rozległość zainteresowań, poczucie humoru, osobisty stosunek do tematu. Głównym źródłem tej fascynacji jest jednak niepowtarzalny zamysł samego dzieła.

W zachodniej historiografii jest to bodaj pierwsza historia naprawdę "całej" Europy, uwzględniająca dzieje jej "kresów" i prowincji tradycyjnie pomijanych przez dziejopisarzy brytyjskich, francuskich czy niemieckich. W przeciwieństwie do tamtych dzieł Europa nie jest akademicką "cegłą", ale żywą, pasjonującą opowieścią. Rewolucyjność książki Daviesa polega jednak przede wszystkim na niezwykłym zabiegu kompozycyjnym. Każdy rozdział zawiera wybór "kapsułek": miniaturowych opracowań różnorodnych tematów przecinających chronologiczny strumień wydarzeń. Jako że Autor pasjonuje się fotografią, w kompozycji swego dzieła posłużył się osobliwie skonstruowaną "kamerą". Każdy rozdział kończy się zatem "migawką" zrobioną szerokokątnym obiektywem, obejmującą cały kontynent w jakimś niezwykle ważnym, poniekąd symbolicznym momencie. Dzięki temu otrzymujemy rodzaj albumu zawierającego panoramiczne tableaux ułożone ze zbliżeń i najazdów kamery na niezwykłe szczegóły.

Walory tej wspaniałej książki sprawiają, że mimo jej objętości całość czyta się jednym tchem i do bladego świtu.

[Znak, 2006]