KUKIEŁKI DOKTORA MENGELE: Niezwykła historia żydowskich karłów ocalałych z holocaustu

Książka wydana w Polsce również pod tytułem Sercem byliśmy wielcy.

* * * * * * *

Niezwykła historia żydowskiej rodziny karłów ocalałej z Holocaustu.

Wstrząsający dokument o życiu pewnej żydowskiej rodziny, w której siedmioro z dziesięciorga rodzeństwa urodziło się jako karły. Ich ojcem był uzdolniony muzycznie i aktorsko karzeł, którego obie żony były normalnego wzrostu. Dzieci odziedziczyły po ojcu talenty estradowe i w miarę jak dorastały, przyłączały się do rodzinnej trupy. Artyści wspierani przez "dużych" członków rodziny wiele koncertowali, zyskując sobie uznanie i popularność w Rumunii, na Węgrzech, w Czechach. Gdy wybuchła wojna, powrócili do rodzinnej wioski w Transylwanii, która w międzyczasie została przyłączona do prohitlerowskich Węgier. Dzięki swej pracowitości i wzajemnemu wspieraniu się całej rodziny udało im się przetrwać pierwsze lata wojny.

Jednak w 1944 roku wszyscy mieszkańcy wioski zostali deportowani do Oświęcimia, gdzie większość z nich trafiła od razu do komór gazowych. Przy życiu zachowali się jedynie ci, którzy z racji swej nietypowej budowy ciała stanowili ciekawy obiekt dla słynnego "Anioła Śmierci". Josef Mengele nie mógł ukryć podniecenia, gdy na kolejowej rampie dostrzegł kilkuosobową rodzinę karłów. Wraz z towarzyszącymi im "dużymi" członkami rodziny zostali skierowani do wydzielonych baraków, gdzie odtąd mieli pozostawać pod osobistym nadzorem doktora Mengele. Dla "Anioła Śmierci" tego typu zaburzenia wzrostu, jakie wystąpiły u tak wielu spokrewnionych ze sobą osób, były nie lada gratką. Liczył, że badania nad tym przypadkiem przyniosą mu sławę i uznanie w świecie medycznym, a także przyspieszą jego karierę w partii nazistowskiej. Wysiłki genetyków niemieckich zmierzały ku temu, by znaleźć naukowe uzasadnienie dla teorii rasowych Hitlera.

Mimo że Ovitzowie uniknęli śmierci i cieszyli się nawet pewnymi małymi przywilejami, o jakich inni więźniowie nie marzyli, to jednak rok spędzony w obozie był dla nich koszmarnym przeżyciem. Byli poddawani nieustannym testom i eksperymentom medycznym, pokazywani kolejnym grupom dostojników hitlerowskich jako przykład degeneracji rasy żydowskiej, narażeni na prozaiczne trudności w codziennej egzystencji, wynikające chociażby z rozmiarów otaczających ich sprzętów. Po wyzwoleniu obozu przez aliantów powrócili do swojej rodzinnej wioski, skąd jednak kilka lat później wyjechali do Izraela.

Opisując tak nieprawdopodobne losy żydowskich artystów, autorzy książki - para dziennikarzy z Jerozolimy - pokazała kulisy hitlerowskiej machiny śmierci, a także nieznane fakty związane z funkcjonowaniem obozu w Oświęcimiu. Bazując na licznych wywiadach z Perlą Ovitz - ostatnim żyjącym członkiem rodziny, samotnej kobiecie o wzroście nie przekraczającym 90 cm - na rozmowach z byłymi więźniami Oświęcimia, a także na materiałach archiwalnych, napisali pasjonującą książkę, która zainteresuje nie tylko miłośników historii.

[Videograf II, 2006]