ŚLIMAK NA ZBOCZU

dobry, okładka z niedużymi otarciami i przygięciami, na grzbiecie niewielkie ślady czytania, pożółkły papier, kilka kartek wydawniczo nie rozciętych przy górnej krawędzi, zaś dwie podniszczone przy tejże krawędzi na skutek domowego rozcinania

Ślimak na zboczu to najbardziej ambitna chyba powieść braci Strugackich - i jedna z najmniej optymistycznych. Nic dziwnego, że po opublikowaniu dwóch fragmentów pod koniec lat 60. na dwadzieścia lat trafiła do szuflad. Jest to jedna z tych powieści, które wciągają czytelnika niedopowiedzeniem. Las, po którym wędruje Kandyd, i "Zarząd do spraw Lasu", przez który toruje sobie drogę Pierec, stanowią dwie odmiany niepojętej, obcej rzeczywistości, w której nie istnieje coś takiego, jak związki przyczynowo-skutkowe. W świecie Lasu zawieszone zostały elementarne prawa fizyki, w świecie Zarządu - prawdopodobieństwo psychologiczne.

Oba światy zdają się pokrewne dwóm rzeczywistościom wykreowanym przez najwybitniejszego polskiego autora SF, Stanisława Lema.

Zarząd do Spraw Lasu, groteskowy i diabelski, mógłby być przedmiotem eksploracji narratora Pamiętnika znalezionego w wannie, choć niektóre jego rysy niewątpliwie pochodzą z kart Procesu Kafki czy Diaboliady Bułhakowa.

I choć to po Lesie krążą buchające parą martwiaki, nad nieprzebytymi bagnami kołyszą się tam opalizujące liliowo, parzące grona, a przedmioty, które pojawiły się w złych snach, nazajutrz, na jawie trafiają do rąk bohaterów - większą zgrozą przejmuje Zarząd, instytucja wszechmocna, arbitralna i niepojęta, wydobywająca z ludzi całą małość, jaka się w nich kryje.

[Polityka, 2010]