PODRÓŻ WŁOSKA

Seria Podróże obejmuje dzieła autorów polskich i obcych poświęconych opisom wojaży, w których na plan pierwszy wybija się problematyka artystyczna i kulturalna.

[PIW, 1987]

* * * * * * *

Nie wiemy dokładnie, kiedy zrodziła się myśl wyjazdu do Włoch, ale mamy wiele dowodów na to, że znowu zaczął Goethego dręczyć ów niepokój, który przed laty kazał mu opuścić Frankfurt. O wewnętrznym konflikcie zdają się również świadczyć dolegliwości fizyczne, które ustały natychmiast po przybyciu do Italii. Ma rację jeden z najwnikliwszych interpretatorów Goethego, Henry Hatfield, gdy pisze, że "ucieczka do Rzymu była powrotem do siebie". [...] podziwia dzieła sztuki. Patrzy, notuje wrażenia i myśli, zarysowuje kontury własnej estetyki. Wiele uwagi, i słusznie, poświęcono preferencjom i idiosynkrazjom artystycznym Goethego we Włoszech, wiele napisano o jego świadomych przeoczeniach i pominięciach, ale warto też zwrócić uwagę na różnicę między zdawkowymi w gruncie rzeczy i jakby zniecierpliwionymi uwagami o dziełach sztuki a świeżością zapisów dotyczących krajobrazów, ludzi i obyczajów. Pobyt we Włoszech był niewątpliwie wychowawczy, lecz w sensie znacznie szerszym, niż się to zwykło rozumieć. Goethe szukał twórczych źródeł sztuki, fascynował go duch kultury, która owe dzieła sztuki powołała do życia. W tym aspekcie Podróż włoska jest dokumentem edukacji europejskiej, zawsze niepełnej bez pobytu w Italii.
Z Posłowia

[PIW, 1980]