INTUICJA CZY SCJENTYZM: Stockhausen - Ligeti - Nono - Berio - Xenakis - Grisey

Uznanie w procesie tworzenia muzyki obecności zarówno procesów świadomych, i to często o scjentystycznym źródle, jak i procesów nieświadomych, odnoszonych do wielorako charakteryzowanego pojęcia "intuicji", prowadzi do postawienia hipotezy badawczej o zróżnicowanym udziale intuicji i scjentyzmu w kreacji dzieła muzycznego.

Książka Intuicja czy scjentyzm: Stockhausen – Ligeti – Nono – Berio – Xenakis – Grisey jest interdyscyplinarnym studium procesu twórczego i wybranych dzieł sześciu kompozytorów szkoły darmsztadzkiej. Choć ulegali oni powszechnym tendencjom propagowanym w tym środowisku, to ich podejście do sztuki nie było zunifikowane. Niemniej jednak można wskazać na pewne wspólne dla tej grupy kompozytorów wyznaczniki procesu twórczego i twórczości. Twórcy dbali, by ich inspiracje i motywacje twórcze oraz strategie kompozytorskie były w pełni znane i zrozumiane przez szerokie grono odbiorców.

Toteż "filozoficzna obudowa" twórczości przejawiła się ogromną liczbą autorskich publikacji i wykładów, wywiadów i komentarzy o charakterze naukowym, mających zapewnić tworzonej muzyce historyczne znaczenie. Wśród wspólnych dla tej grupy kompozytorów wyznaczników procesu twórczego i twórczości należy wskazać na hołdowanie postępowi w sztuce i eksperymentowaniu poprzez tworzenie i adaptowanie prekompozycyjnych i strukturalistycznych koncepcji, a także troskę o czytelność i uchwytność ich idei przez słuchaczy. Czy jest to słuszna obserwacja, można stwierdzić zapoznając się z autorefleksjami kompozytorów, ich twórczością oraz wynikami analiz normatywnych, obiektywizujących zachodzące procesy poznawcze.

Trzyczęściowa książka zawiera więc zarówno cytowane wypowiedzi kompozytorów i połączoną z wątkami biograficznymi charakterystykę kontekstów procesów twórczych, jaki i omówienie trzydziestu kompozycji interpretowanych z perspektywy muzykologicznej i poznawczej.

[Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2013]