OPIEKUŃCZE OBLĘŻENIE

Opiekuńcze oblężenie, ostatnia jak dotąd powieść Heinricha Bolla, laureata nagrody Nobla z roku 1972, to kolejny w jego twórczości alarmujący raport o stanie duchowym zachodnioniemieckiego społeczeństwa, pisany na gorąco, pod wrażeniem dramatycznych wydarzeń z połowy i schyłku lat siedemdziesiątych.

Głównym motywem powieści jest psychoza strachu przed zamachami terrorystów i postępujące w związku z nią "upolicyjnienie" codziennego życia, uciążliwe i drażniące nie tylko dla ludzi, z racji swej pozycji społecznej strzeżonych przez policję, lecz i dla nieporównanie liczniejszej rzeszy ich sąsiadów, znajomych, osób podejrzewanych „na wszelki wypadek” o ewentualne związki z terrorystami. Boll pragnie przy tym ukazać proces znacznie szerszy: jak wobec narastania różnych wynaturzeń kurczy się sfera osobistej wolności i jak kryzys wartości wyższego rzędu prowadzi do wyjałowienia ludzkiej egzystencji. Terroryzm i antyterroryzm, nietolerancja i osławiony "Berufsverbot", agresywne wścibstwo węszącej za wszelkiego rodzaju skandalami prasy brukowej, inwazja seksu i systematyczne niszczenie środowiska naturalnego - to symptomy poważnej, być może nieuleczalnej choroby systemu. Boll przedstawia je z obywatelską troską, ale i z głębokim zwątpieniem.

[Czytelnik, 1986]