MAŁPI BUNT

Wu Cz’eng-en żył w południowych Chinach w XVI wieku. […] Będąc zamiłowanym kolekcjonerem ludowych legend i opowieści na nich oparł wątek swojej olbrzymiej powieści w stu rozdziałach. Czytelnik może sobie wyobrazić ogrom dzieła tego pisarza, skoro zaledwie czternaście rozdziałów, z drobnymi skrótami, zdołało wypełnić ten tom. […]

Osnowę powieści Wu Cz’eng-ena stanowi historycznie zaświadczona wędrówka buddyjskiego mnicha Hüan-tsanga [...] do Indii, celem uzyskania i sprowadzenia do Chin ksiąg kanonu buddyjskiego. Huan-tsang żył w latach 596-664, a jego wyprawa do Indii, rozpoczęta w 629 roku, za panowania dynastii Tang, stała się źródłem licznych ludowych opowieści, przeplatających rzeczywistość z fantastyką. […]

Pielgrzymka po święte księgi do Indii jest w powieści Wu Cz’eng-ena jedynie pretekstem dla ukazania całego korowodu postaci i sytuacji zupełnie nowych, w sposób alegoryczny rysujących czasy pisarzowi współczesne. Zresztą sam Huan-tsang nie jest bynajmniej głównym bohaterem powieści i pojawia się w niej dopiero w dalszych jej rozdziałach. Natomiast najważniejszą postacią dzieła Wu Cz’eng-ena jest niewątpliwie Wspaniały Król Małp, Sun Wu-k’ung. Postać to wprawdzie bajeczna, fikcyjna, ale obdarzona przez pisarza cechami na wskroś ludzkimi. Poznajemy ją już w pierwszym rozdziale powieści, a w dalszych staje się siłą napędową akcji, bądź to powodując powstawania dramatycznych sytuacji konfliktowych, bądź walnie przyczyniając się do ich rozwikłania. […]

Tłumaczenie zostało dokonane na podstawie krytycznego wydania powieści, które ukazało się w 1954 r. nakładem wyd. "Literat" w Pekinie. Tekst oparty został na najwcześniejszej zachowanej edycji z 1592 roku, tj. około dziesięć lat po śmierci pisarza, i w wypadkach oczywistych pomyłek drukarskich poprawiony na podstawie sześciu różnych edycji z okresu dynastii mandżurskiej (1644-1911).

Tadeusz Żbikowski, Wstęp, str. 6-7