DZIWNA HISTORIA O UPIORACH Z LATARNIĄ W KSZTAŁCIE PIWONII

Dziwna historia o upiorach z latarnią w kształcie piwonii wyrosła z kręgu starej japońskiej sztuki narracji, była zatem opowieścią ustną. Spisana przez stenografów, po raz pierwszy drukiem ukazała się w 1884 roku i z miejsca zyskała sobie wielu czytelników. Jej autor, Sanyuutei Enchoo, uchodzący za jednego z najbardziej popularnych "narratorów" tworzących w drugiej połowie XIX w., odegrał znaczną rolę w kształtowaniu się nowej literatury japońskiej, przede wszystkim zaś języka pisanego, do którego wprowadzał elementy gwary tokijskiej i dialektów wiejskich.

Temat Dziwnej historii... autor zaczerpnął prawdopodobnie ze starej noweli chińskiej, trudno jednak mówić w tym wypadku o jakimkolwiek naśladownictwie. Talent narracyjny, zacięcie dramaturgiczne, umiejętność trafnego kreślenia sylwetek psychologicznych bohaterów sprawiły, że jest ona utworem zupełnie samodzielnym, pod względem artystycznym niewiele mającym wspólnego ze swym prototypem. Sanyuutei Enchoo zawarł w niej barwny obraz życia codziennego osiemnastowiecznej Japonii z jej przedziałami społecznymi, prawami i obowiązkami ludzi wywodzących się z określonych warstw oraz surowo przestrzeganym kodeksem honorowym samurajów. Właśnie z konieczności sprostania i zadość uczynienia temu ostatniemu rodzi się kanwa przygodowa opowieści, w której osoby uosabiające godność i szlachetność muszą zetrzeć się z ludźmi nikczemnymi, aby w ostateczności mogło zatriumfować dobro. Wątek awanturniczy, wzbogacony o motywy fantastyczne, stanowi atrakcyjny zrąb Dziwnej historii..., w pamięci współczesnego czytelnika zapisze się ona jednak chyba przede wszystkim jako źródło wiedzy o zwyczajach i obyczajach starej Japonii.

[Wydawnictwo Literackie, 1981]