VADEMECUM NAUCZANIA FORTYFIKACJI STAŁEJ

Moritz von Brunner (1839-1904) był jednym z najbardziej znanych austriackich teoretyków budowy fortyfikacji drugiej połowy XIX w. Przez cały okres swojej wojskowej kariery opracowywał podręczniki kształtujące rzesze oficerów inżynierii, w dziedzinie fortyfikacji stałej oraz polowej. Kolejne poprawiane wydania aktualizowały wiedzę, odzwierciedlając szybki rozwój techniki stosowanej w umocnieniach.
Doświadczenie zdobywał w warunkach bojowych (obserwator w trakcie oblężenia Strasburga podczas wojny francusko-pruskiej) oraz w służbie w czasie pokoju (wykładowca w Wojskowej Akademii Technicznej, Dyrektor Inżynierii w Twierdzy Przemyśl, czy w końcu przewodniczący 8. Wydziału Ministerstwa Wojny, odpowiedzialnego za techniczne szczegóły fortyfikacji budowanych w całej Monarchii Austro-Węgierskiej).

Wybrane do druku trzecie wydanie Vademecum nauczania fortyfikacji stałej ukazało się w 1880 r., w czasie powstania projektów stałej rozbudowy twierdz Kraków i Przemyśl. Niewątpliwie koncepcje Brunnera wywarły znaczny wpływ na kształt i położenie powstających w tym okresie fortów artyleryjskich. Mamy nadzieję, że niniejszy zeszyt serii "Architectura et ars Militaris" pozwoli Czytelnikom lepiej zrozumieć funkcjonowanie twierdz w latach 80. XIX w., jak również samych fortów artyleryjskich. Ułatwiają to zadanie 93 ryciny zamieszczone w publikacji.
Dużym wyzwaniem dla Tłumacza oraz Redakcji było zastosowanie odpowiedniej polskojęzycznej terminologii. Starano się wykorzystać polskie słownictwo przedrozbiorowe, korzystając z nielicznych dostępnych podręczników w języku polskim.

[Fort, 2009]