ĆMA: Biała bluzka * Ćma

Biała bluzka

Biała buzka powiada o dziewczynie, której młodość przypada na początek lat osiemdziesiątych. Czy Elżbieta, bohaterka Białej bluzki" jest normalna? Trudno dać jednoznaczną odpowiedź, trudno dziś bowiem wytyczyć granice normalności. Na pewno jest "uszkodzona" przez dwie straszliwe plagi naszych czasów: zbyt obojętną matkę i zbyt natarczywą historię. Nie wyposażona w mechanizmy obronne, zbyt mało czujna, nie dość kochana, jest za słaba na świat, ale chwilami stawia temu światu wściekły opór. Sama nie wie, czy na wodach życia jest paprochem, czy "sterem, żeglarzem, okrętem". Niepojęty szum świata łagodzi lub zaostrza jej wierny przyjaciel i wróg: alkohol. Bohaterka Białej bluzki jest jeszcze pamiętnikarką; próbuje jak umie, z wisielczym humorem, opisać Warszawę lat 1981-83... Być może ten właśnie walor książki spowodował, że w roku 1986 na jej kanwie Krystyna Janda stworzyła spektakl: Biała bluzka. Reżyserowała Magda Umer, muzycznie opracował Janusz Bogucki.

[Wydawnictwo Literackie, 1988]

* * * * * * *

Ćma

Białą bluzkę Agnieszka Osiecka zaczęła pisać w 1983 roku, w czasie stanu wojennego. Bohaterka powieści to dziewczyna, która zbyt wiele chce od życia. "Potrafi żyć tylko w ogniu. Jeżeli zabawa, to szalona, jeżeli miłość, to olbrzymia, jeżeli przyszłość, to fantastyczna". Jak nasza bohaterka czuje się w świecie, w którym ciągle obowiązują odruchy stadne? Na to pytanie Autorka odpowiedziała na jednym ze spotkań z czytelnikami: "Czuje się fatalnie. Szamoce się jak ćma w świecie gasnących świec". A jak świat reaguje na nią? Oczywiście odtrąca i nazywa chorą.

Dalszy ciąg Białej bluzki zaczął powstawać po prawie dziesięciu latach w 1992 roku. Świat się zmienił. Stał się inny, barwniejszy. Więcej w nim rozmachu. Pojawiły się nowe pułapki: pośpiech, żądza pieniądza, obojętność. Nasza bohaterka, chociaż nieco starsza, boryka się z podobnymi problemami jak niegdyś. Musi dokonywać wyborów. Znów jest zagubiona "jak ćma wśród gasnących świec".

Druga część Białej bluzki początkowo nosiła tytuł Ćma. Autorka w ostatniej chwili zmieniła go na Stworzonko z obawy, że będzie kojarzony z popularnym wówczas filmem Tomasza Zagłady. Dziś wracamy do pierwszego i chyba najbliższego Jej tytułu.

[Prospero, 2003]