CZŁOWIEK I ŚMIERĆ

50 czarno-białych ilustracji na wklejkach

* * * * * * *

Dziś nad śmiercią zapadło milczenie. Konstatacja tego faktu skłoniła Philippe’a Arièsa (1914–1984) do napisania swego opus magnum. Ariès, jeden z najwybitniejszych historyków francuskich w XX wieku, autor m.in. słynnej  Historii dzieciństwa (Paris 1960; wyd. pol. Warszawa 2010), opisuje w swojej monografii (1977) stosunek człowieka do śmierci w ciągu ostatniego tysiąclecia. Wraz z rosnącą prywatyzacją i indywidualizacją ludzkiego życia śmierć przestaje być czymś "wspólnym", bliskim, z czym społeczeństwo obcuje w zażyły sposób, i staje się sprawą osobistą. Współczesny człowiek odrzuca samoistność zła, a wraz z tym ratunek przed nim w postaci "dobrej śmierci". Wiara w zło była niezbędna do oswojenia kresu życia, który teraz nabiera "dzikiego" charakteru: jest przerażającą, irracjonalną wyrwą. Powrót śmierci do "stanu dzikości" sprawia, że dzisiejszy człowiek usiłuje ją przemilczeć. Tę ewolucję Ariès wykazuje na podstawie fascynującego (jak zwykle w jego książkach) materiału historycznego z poszczególnych epok. Śmierć, choć tak dojmująca egzystencjalnie, stanowi w jego ujęciu pewien konstrukt społeczny. Badanie jej losów pomogłoby może dzisiejszemu człowiekowi na nowo się z nią "oswoić".

[Aletheia, 2011]

* * * * * * *

SPIS TREŚCI - główne rozdziały:

Czas leżących posągów

1. Umrzemy wszyscy
   - Śmierć oswojona
   - Ad sanctos; apud ecclesiam
2. Własna śmierć
   - Ostatnia godzina. Pamięć o życiu
   - Ubezpieczenia na życie pozagrobowe
   - Leżące posągi, oranci i dusze

Śmierć zdziczała

1. Śmierć długa i bliska
   - Odpływ
   - Vanitas
   - Zwłoki
   - Umarły-żywy
2. Twoja śmierć
   - Czas pięknych śmierci
   - Odwiedziny na cmentarzu
   - Śmierć na opak

• Zakończenie: Pięć wariacji na cztery tematy
• Przypisy
• Indeks osób oraz postaci biblijnych, mitycznych i literackich